Les bases

Cun le Regolamënt n. 1082 di 5 de messé 2006 á le Parlamënt europeich y le Consëi dl’Uniun Europeica alzé la cooperaziun danter les regiuns de n livel istituzional plü alt. Cun la poscibilité da mëte sö n GECT (Grup Europeich de Cooperaziun Teritoriala), á la cooperaziun interegionala ciafé na majera importanza y deplü mesi, dal momënt ch’al ti vëgn reconesciü na personalité iuridica al GECT. Sce la cooperaziun se basâ denant porleplü sön n livel nia formal che n’â degöna basa iuridica, pón sëgn cherié grups cun na süa personalité iuridica tres le stromënt iuridich dl GECT. Dilan al cheder iuridich y istituzional, pó i proiec gní coordiná y realisá damí. 

Tl 2011 s’á Tirol y les döes Provinzies autonomes de Balsan y de Trënt anuzé dla poscibilité da istituí n GECT y á fat adinfora dla cooperaziun che ê bele - i trëi teritori laurâ bele tl passé deboriada, mo zënza degöna istituzionalisaziun - na forma iuridica dl GECT cun sënta a Balsan. 

A pert n valgönes desposiziuns, pó le regolamënt GECT di 5 de messé 2006, mudé y completé cun le regolamënt di 17 de dezëmber 2013 en cunt dla creaziun y dl funzionamënt dl GECT, gní atué diretamënter ti stac mëmbri. Chës desposiziuns cun resserva de atuaziun mëss indere gní aplicades dai  Stac mëmbri te so intern. La lege tiroleja söl GECT é gnüda aprovada dal Tiroler Landtag tl isté 2010 y é jüda en forza ai 3 de setëmber 2010. Tla Talia é le regolamënt dl GECT gnü aprové cun la lege n. 88 di 7 de messé 2009. 

D’otober 2010, él gnü mené a Roma la Convenziun y le Statut dl GECT. Ai 28 d’aurí 2011 á le Govern talian aprové ch’al gniss metü sö le GECT y che ince Südtirol y le Trentin nen toles pert. L’autorisaziun formala da pert dl Govern regional dl Land Tirol é gnüda a s’al dé ai 10 de ma 2011.

L’at costitutif, la Convenziun y le Statut é gnüs sotscric cun solenité ai 14 de jügn 2011 tl Ciastel Thun tl Trentin dai presidënc da inlaota Günter Platter (Tirol), Luis Durnwalder (Südtirol) y Lorenzo Dellai (Trentin). 

En gaujiun dl’EuregioLab2020, él gnü lauré fora na reforma dla Convenziun y dl Statut por i adaté ala basa iuridica nöia dl'UE dl regolamënt GECT, mudé ai 17 de dezëmber 2013. La mudaziun dla Convenziun y dl Statut dl GECT é gnüda aprovada al'unanimité tla sentada dl GECT ai 28 de jená 2021. I pröms sis mëisc dl 2021, gnará i Ac Costitutifs ejaminá da Roma y da Desproch. Le Statut nü dess gní sotscrit en gaujiun dl De de Tirol 2021 tratan le Forum europeich de Alpbach 2021 ai 22 de agost 2021.